Van klei tot keramiek

Soorten klei

Er bestaan ontelbaar veel soorten klei. Belangrijk om te weten zijn de verschillen tussen aardewerk, steengoed en porselein. De zuiverheid van de klei, en daarmee samenhangend de temperatuur van het bakken, bepaalt of er sprake is van porselein, aardewerk of steengoed. Aardewerk is poreuzer dan steengoed en steengoed is poreuzer dan porselein. Porselein is dan ook de sterkste en fijnste soort klei die je kan gebruiken.

Ik werk vooral met steengoed klei en bak op zo'n 1240 C°.

Draaien of handopbouw

Je hoeft niet perse een draaischijf te hebben om mooie keramiek te maken. Er zijn veel verschillende technieken om dingen uit klei te maken enkel en alleen met je handen.

Ik werk zelf echter liever met een draaischijf. Dat is consistenter en werkt ook wat sneller, maar heeft ook heel wat tussenstappen en technische precisie nodig, wat bij handopbouw minder nodig is.

Ik begin steeds met het afwegen en kneden van mijn klei. Dit is nodig om te veel aan vocht er uit te krijgen, de klei consistenter te krijgen en overtollige luchtbelletjes weg te krijgen. 

Dan begint het draaiwerk op mijn draaischijf. Ik gebruik water en een spons en laat mijn handen en de schijf samenwerken om tot een creatie te komen. 

Ik laat het vervolgens (afhankelijk van hoe droog het weer is) een paar uur, tot een dag of zelfs paar dagen drogen. Dan zet ik het werkje nog eens op de draaischijf om af te werken. Ik werk de onderkant bij door overtollige klei weg te snijden. Dit noemen we 'afdraaien'. 

Afhankelijk van wat ik maak zet ik dan het werkje te drogen of ik begin aan het detailwerk zoals bijvoorbeeld het plaatsen van oortjes aan mokken.

Droogproces

Na het afdraaien en afwerken begint het droogproces. Ik moet voorzichtig zijn dat bij detailwerk de creatie niet te snel droogt. Te snel drogen zorgt voor barstjes. Ook platte borden zijn nogal gevoelig voor barstjes dus alles moet behandeld worden met de nodige voorzichtigheid. Ik check alles meermaals alsof het mijn kinderen zijn die misschien eten of drinken nodig hebben. Terwijl dit alles veel geduld vraagt is het ook belangrijk om ervoor te zorgen dat alles droog genoeg is voor het in de oven gaan. Want als het nog te nat is, kan alles kapot gaan tijdens het bakken.
Checken, dubbelchecken en trippelchecken is dus de boodschap!

Biscuitbak

En dan is het tijd voor de eerste baksessie. Ik bak de eerste keer tot zo'n 950 °C. Dit over een tijdspanne van ongeveer een 12-tal uur. Eenmaal uit de oven check ik of er niets gebarsten is en of alles wel stevig genoeg is. Als de voorgaande stappen goed zijn verlopen zou dit bakproces vlot moeten verlopen zijn. Voorlopig dus nog geen stress ;-).

Glazuurbak

Vervolgens zijn we toe aan de laatste en ook allerspannendste stap! Hier kan zoveel fout lopen... dus ook hier moet er gewerkt worden met de nodige voorzichtigheid!
Ikzelf kies momenteel grotendeels voor gekochte glazuren. Maar je kan ook glazuren maken volgens recept. Dit is absoluut niet makkelijk, heel tijdrovend en een kunst op zich. Het vraagt super veel geduld en testing vooraleer je op safe kan spelen. Daarom zijn kant en klare glazuren handig voor de meer ongeduldige keramisten, zoals ik ;-).

Maar ook kant en klaar glazuren kunnen zeer onvoorspelbaar zijn en voor totale verrassingen zorgen. Gelukkig minder dan aangemaakte glazuren maar toch kunnen er nog steeds heel wat foutjes in het bakproces sluipen. 
Mijn glazuren 'strijk' ik op mijn werkjes met een penseel. Het lijkt een beetje op schilderen. Ik let goed op dat de glazuur overal egaal is. Ik laat het een tijdje drogen en dan mag het voor de laatste keer in de oven.

Ik bak meestal op 1240 C°. De oven bereikt ook deze keer zijn toptemperatuur na ongeveer 12u maar daarna is het nog eens 12u geduld vooraleer de oven genoeg is afgekoeld om uit te laden.

En dan... Is het tijd voor the magic moment! De oven gaat open en dan fingers crossed dat alles naar wens eruit komt. Ja zeker, het is al gebeurd dat er een bestelling totaal mislukt uit de oven komt... En dan is het even heel hard vloeken!

Maar gelukkig gebeurt dit niet zo vaak en kunnen mijn ogen weer blinken bij het openen van de oven. Een fantastisch gevoel als je die zelfgemaakte creaties uit je oven kan halen en kan beginnen gebruiken.

Oja, misschien ook nog een leuk weetje. Klei krimpt telkens bij het drogen en bakken. Dus wat ik maak tijdens het draaien is een heel stuk kleiner geworden na al dat bakken!